Corrida i Don Kichot

Don Kichot i Sancho Pansa – legenda, czy prawdziwa postać

Don Kichote i Sanczo Pansa to postacie pierwszoplanowe w powieści Cervantesa „Don Kichote”. Kim był główny bohater ? Don Kichot z La Manchy (Don Quijote de la Mancha, właściwie Alonso Quijano), zwany był „Rycerzem Smętnego Oblicza”. Pod wpływem literatury o czynach rycerskich, zapragnął zostać błędnym rycerzem. Niestety jego pasja doprowadzała do nielogicznego działania. Na swoim koniu wraz z giermkiem Sanczo Pansa wyruszają w drogę. Don Kichot wybiera damę serca – jest nią wieśniaczka Aldonza Lorenzo, nazywana przez bohatera Dylceneą. Giermek podziwiał go, wręcz uważał za autorytet, gdyż Don Kichot był dzielny, waleczny i odważny. Posiadał wszystkie cechy dobrego rycerza. Chciał być najlepszym z pośród nich. Był szczodry, miał zamiar podzielić się z giermkiem swoim dobytkiem i nadać mu tytuł hrabiego. Początkowo Sanczo, jako osoba mało rozumna i naiwna, bezgranicznie wierzył każdemu słowu wypowiedzianemu przez jego pana. Jednak stopniowo zauważał coraz większe obłąkanie Don Kichota. Próbował uchronić go przed walką z wiatrakami. Starał się nie ulec szaleństwu błędnego rycerza. Opętanie Don Kichata sięgało zenitu. Walczył z przedmiotami, nie zwracając uwagi na rozważne ostrzeżenia Sanczo. Chęć zdobycia tytułu najlepszego rycerza doprowadziła go do paranoi. Zarówno postać Don Kichota jak i Sanczo miały taki sam cel – być najlepszym rycerzem. Jednak Sanczo był postacią rozważną, dążącą do celu w granicach rozsądku, jego czyny były roztropne. Okazał się postacią asertywną. Don Kichot natomiast dążąc do celu zagubił rozsądek, co spowodowało obłęd i opętanie w jego zachowaniu i czynach. Tyle historii.

W naszym, polskim języku mówimy często – że jakaś czynność jest, jak walka z wiatrakami. Ten związek frazeologiczny oznacza walkę z czymś nierealnym, często urojonym albo również walkę beznadziejną, bez szans na powodzenie. Powiedzenie to pochodzi właśnie od postaci Don Kichota, który widząc wiatraki, bierze je za olbrzymy i na swoim rumaku Rosynancie z piką w dłoni atakuje jeden z nich. Wbija kopię w skrzydło wiatraka, w efekcie czego obracające się skrzydło łamie broń, a odważny rycerz zostaje ranny. Niestety walka z urojonymi olbrzymami nie przynosi  efektów, o czym ostrzegał go wcześniej wierny giermek Sancho Pansa.

 

A ja zapraszam Was podczas pobytu na Costa Blanca, na całodniową wycieczkę szlakiem Don Kichota – Ruta de Don Quijote. W czasie tej wspaniałej podróży zobaczycie zamek, miasto, gdzie Don Kichot śpiewał i mówił do Dulcynei, a także wspaniałe wiatraki, z którymi walczył ten dzielny, obłąkany rycerz.

Oto moja trasa i zdjęcia z podróży – Belmonte – Mota del Cuervo – El Toboso – Campo de Criptana – Consuegra.

mapk3 La_Mancha_mapa

Zdjęcia z La Manchy

IMG_0139

Początek trasy – Belmonte

IMG_0146

Widok ze wzgórza na równiny La Manchy

IMG_0169

Zamek twierdza w Belmonte – niestety był zamknięty w czasie mojej wizyty

IMG_0235

Mota del Cuervo – industrialny Don Kichot we własnej osobie

IMG_0228

W środku młynu – wiatraka można obejrzeć jak kiedyś mielono ziarno na mąkę

IMG_0266

El Toboso – Don Kichot klęczy przed Dulcyneą

IMG_0267

El Toboso – drogowskazy do Muzeum Cervantesa oraz do domu Dulcynei

IMG_0271

El Toboso – tego Pana nie trzeba nikomu przedstawiać

IMG_0291

Gdzieś na rondzie w drodze do kolejnych wiatraków – Don Kichot ma kolejnego wroga – atakuje z piką słońce, a Sancho Pansa próbuje bezskutecznie wybić z głowy ten szalony pomysł

IMG_0302

Niestety minęliśmy bokiem Campo de Criptana, ale jeszcze tam zajrzymy przy okazji drugiej wycieczki szlakiem Don Kichota

IMG_0335

Consuegra – według mnie najpiękniejsze wzgórze szlaku La Mancha z zamkiem oraz mnóstwem wiatraków. To właśnie z tymi wiatrakami walczył „dzielny” Don Kichot, myśląc, że to rycerze giganci.

IMG_0378

Consuegra – bliźniaki wiatraki 🙂

IMG_0389

Consuegra – żegnamy szlak Don Kichota i wracamy na wybrzeże Orihuela Costa

A tu znajdziecie oficjalną stronę szlaku Don Kichota – Ruta de Don Quijote http://www.donquijote.org/cultura/espana/lugares/rutas/ruta-de-don-quixote

 

Corrida – część hiszpańskiej kultury i tradycji

Corrida lub Korrida (hiszp. corrida de toros, czyli bieganie z bykiem) – walka matadora z bykiem, której korzenie sięgają XII wieku. Według niektórych jest to zwyczaj sprowadzony na Półwysep Iberyjski przez Arabów, a inne wersje mówią o Kartagińczykach lub Rzymianach. Kiedyś zwyczaj popularny wśród arystokracji, w walkach brali udział nawet królowie (np. Filip IV). Pierwsza korrida (według źródeł) odbyła się na cześć Alfonsa VIII w 1133 roku. Corrida jest swego rodzaju teatrem, „tańcem” torreadora z ponad 500 kilogramowym bykiem, który najczęściej się kończy śmiercią tego drugiego. Jednak jest sporo przypadków, kiedy to byk taranuje konia, czy matadora i nierzadko się kończy to poważnymi ranami, a nawet śmiercią człowieka. Walki odbywają się w części Hiszpanii, w południowej części Francji, w jednym z regionów Portugalii oraz w krajach Ameryki Południowej.

Walka
Corrida zwykle rozpoczyna się popołudniu, przed zachodem słońca, zazwyczaj o godz. 17.00 lub 18.00. Na ogół jest to 6 byków i 3 matadorów, z których każdy ma zabić 2 byki. Składa się z kilku uświęconych tradycją etapów. Najpierw, przed spektaklem torreadorzy losują byki. Byki hodowane są praktycznie na wolności, w wielkopowierzchniowych gospodarstwach rolnych, gdzie mogą przez min. 5 lat biegać wolno. Jest to specjalna rasa, która jest wyjątkowo „jurna”, a do tego agresywna. Kiedy byki „dojrzeją”, kończy się czas wolności i wpuszcza się je na arenę – plaza de toros. Corrida składa się z 4 aktów i rozpoczyna się muzyką graną przez lokalną orkiestrę oraz przemarszem wszystkich jej uczestników przed widownią i trybuną honorową, na której siedzi Prezydenta miasta. Po tej uroczystej części rozpoczyna się pierwsza walka, wychodzi pomocnik z tabliczką, na której jest umieszczona nazwa hodowli i waga byka. Potem na scenę wchodzą pomocnicy matadora, którzy drażnią byka, prowokując go do ataków na matadora, za pomocą żółto-różowych płacht. Torreador ma czas oznaczony przez sygnał trąbki na sprawdzenie byka – na ile jest silny, agresywny, w którą stronę bardziej skręca. Następnie pikador – jeździec na odpowiednio zabezpieczonym koniu  – wbija bykowi lancę (oszczep), w garb tłuszczu na karku. Jego zadaniem jest nacięcie mięśni byka z tej strony, z której byk jest najbardziej agresywny. Ta część przedstawienia ma zapewnić większe bezpieczeństwo matadorowi. Po kolejnej trąbce wchodzą piesi, zwani banderilleros. Starają się oni zahaczyć o skórę na grzbiecie byka charakterystyczne, krótkie piki, przyozdobione kolorową krepą, a zakończone małymi haczykami (banderille). Jest to według mnie najbardziej niebezpieczny moment corridy. Banderillos stoi naprzeciw byka, biegnie wprost na niego i ma ułamki sekund, aby wbić mu banderille i bezpiecznie uskoczyć sprzed rogów „el torro”. Te dwa etapy mają na celu osłabienie mięśni karku byka, by ten trzymał głowę nisko i miał nieco wolniejsze ruchy. Następnie matador „tańczy” z bykiem kilkanaście minut, z pomocą tępej szpady oraz mulety – czerwono-żółtej płachty. Im niebezpieczniejsze są pozycje matadora, im jest on bliżej byka, tym większe otrzymuje brawa oraz krzyki „OLE !”, a orkiestra wznawia granie. W końcu kiedy matador i byk jest już zmęczony, matador stara się je zabić trafiając szpadą w miejsce wielkości monety na karku byka. Taki celny cios trafia w serce byka. Gdy uda mu się to za pierwszym razem, a byk w ciągu kilkunastu sekund skona, główny bohater widowiska zyskuje brawa widowni. Wtedy nierzadko pomocnicy odcinają mu ucho lub uszy byka, a czasem również ogon. Zdarza się, że niedoświadczony matador nie trafi byka nawet za drugim lub trzecim razem i zostaje nierzadko wygwizdany, co jest dla niego ogromną hańbą. W takim wypadku byk może zostać dobity szpadą z ostrzem zakończonym krzyżem, która przecina bykowi rdzeń pacierzowy, co powoduje natychmiastową śmierć byka. Bywa też, że byk wraca wolny na pastwisko i żyje tam do końca swoich dni. Po zakończonej walce wchodzi kolejna ekipa torreadorów, a po trzeciej potyczce z bykiem następuje przerwa, trwająca kilkanaście minut. W tym czasie Hiszpanie jedzą przyniesione ze sobą hiszpańskie specjały, popijające je piwem lub winem. Gościnny zwyczaj nakazuje dzielenie się z sąsiadami kanapkami, prażonym słonecznikiem, czy też napojami. Wielokrotnie podczas corridy spotkałem się z życzliwością Hiszpanów, którzy wręcz wymuszali na mnie wzięcie puszki piwa, czy napicie się z nimi wina albo też posmakowanie upieczonych przez siebie specjałów tutejszej kuchni. Po przerwie następują kolejne 3 walki, a po ich zakończeniu następuje przemarsz zwycięzców wokół areny. Często również matador, który zabił byka pierwszym pchnięciem szpady, paraduje dokoła areny, zbierając kwiaty, odrzucając kapelusze, chustki, czy inne „gadżety”, które rzuciła mu widownia. Zdarza się też, że z areny ktoś rzuca bukłak z winem i torreador pije i odrzuca go spowrotem na widownię. Te gesty służą pojednaniu się widza z matadorem, oddaniem mu szacunku.

Martwe zwierzę zostaje wywiezione przez osły lub muły poza arenę. Tam znajduje się rzeźnia, gdzie następuje „rozbiórka” martwych byków. Ich mięso wędruje do samochodu chłodni i jest sprzedawane do sklepu mięsnego „carniceria”, a nierzadko też trafia do pobliskiej restauracji – w końcu to najwyższej jakości wołowina, hodowana na naturalnych pastwiskach.

Są również odmiany Corridy, które nie kończą się śmiercią byka, występują tam zazwyczaj młodzi matadorzy. Inną formą walki z bykami jest Corrida de rejones, gdzie głównym bohaterem jest rejoneador – torreador na koniu.

Kontrowersje
Spór o korridę trwa od wielu lat. Jej przeciwnicy twierdzą, że jest to znęcanie, czy torturowanie zwierzęcia, które wykrwawia się ku uciesze tłumu. Zwolennicy, do których należy m.in. były król Hiszpanii Juan Carlos, podkreślają, że corrida to wyjątkowa sztuka, widowisko, łączące w spójną całość choreografię, kostium i muzykę. Matador jest wielkim mistrzem, aktorem, walczącym z ponad pół tonową bestią. Jest więc dla wszystkich widzów niesamowicie odważnym bohaterem. Miłośnicy korridy dostrzegają w niej nie tyle ból i cierpienie, co przede wszystkim piękno. Dodać należy, że na razie jedynie Katalonia uchwaliła zakaz korridy od 1 stycznia 2012 roku. Część Hiszpanów twierdzi, że corrida jest lepszym rodzajem śmierci dla byka, niż rzeź w ubojni. Ponad 500 kilogramowy byk walczy z człowiekiem na arenie i ma szansę uniknąć śmierci, a jeśli zostanie zabity, to na pewno stresuje się mniej, niż zwierzęta podczas tradycyjnego uboju.

Wypadki

Na początku sierpnia 2010 roku na arenie Guadarrama pod Madrytem bardzo poważnie raniony został wielokrotny mistrz tańca z bykami David Galvan. Wystarczyło jedno potknięcie, aby byk uderzył go rogiem, wyłamując mu kilka zębów, rozszarpując dolną wargę i część twarzy, czoła i tył głowy. Inny z czołowych hiszpańskich matadorów Jose Tomas w stanie krytycznym trafił do szpitala po walce z bykiem na najsłynniejszej madryckiej arenie – Plaza de Toros de Las Ventas w 2010 roku. Róg wszedł w jego ciało aż na dziesięć centymetrów, przebił żyłę i tętnicę przez co Tomas stracił mnóstwo krwi – operowano go jeszcze na arenie. W swojej karierze uczestniczył w ponad 500 festiwalach, cudem, ale przeżył i tą corridę. Jak zapowiedział wróci na arenę, by znów zmierzyć się z bykiem. Jednak nie tylko matadorzy i uczestnicy gonitw narażają się na atak rozjuszonego zwierzęcia. Byki są w stanie wyskoczyć na wysokość trzech metrów. W miasteczku Tafallia, na północy Hiszpanii miał miejsce pokaz tzw. rekortadorów, którzy – w przeciwieństwie matadorów – nie używają żadnego rodzaju broni, a jedynie drażnią byki, by ponad biegnącymi, rozwścieczonymi zwierzętami wykonywać efektowne skoki i akrobacje. Tym razem byk szarżował nie na torreadora, ale w publikę. Przeskoczył najpierw płot, a później druciane ogrodzenie i przedostał się na wypełnione po brzegi trybuny. Stratowanych i ranionych zostało 40 osób, w tym 5 poważnie ranionych. Wśród nich był zaledwie 10-letni chłopiec, który o życie walczył w szpitalu.

Torreador – ogólne określenie osoby, która występuje na arenie do walki z bykami.

Matador – to główny bohater wieczoru. Najpierw walczy z bykiem, drażniąc go muletą i robiąc uniki, a na końcu zadaje bykowi śmiertelny cios szpadą.

Kapeador – to torreador, który drażni byka za pomocą czerwonej płachty.

Banderillero – wbija w byka krótkie włócznie ze wstążkami.

Pikador – jeździec, który posługuje się piką.

Cuadrillas – to zespoły składające się z dwóch konnych picadores i trzech banderilleros.

Rekortador -torreador, który nie posługuje się bronią, ani płachtą. Zgodnie z tradycją stara się chwytać za rogi i przeskakując byka wykonuje ewolucje.

Rejoneador – matador walczący z bykami konno. Przez cały spektakl na swoim koniu wykonuje wszystkie 4 akty. Finalnie zabija byka krótką piką.

Najbardziej znani matadorzy
Luis Miguel Dominguín
Manuel Laureano Rodríguez Sánchez (Manolete)
Cristina Sánchez – kobieta

Byk_Corrida